 |
| (domena publiczna) |
Tło i przygotowania
Akcja „Góral” była wynikiem rosnącej potrzeby finansowania działalności Polskiego Państwa Podziemnego. Plan odważny i skomplikowany rodził się wiele miesięcy; przygotowania trwały ponad rok, obejmując obserwacje tras konwoju, zdobywanie informacji o obsadach i ćwiczenia przejazdów. Celem było przejęcie transportu pieniędzy Banku Emisyjnego, który regularnie odwoził sumy na Dworzec Wschodni i dalej do centrali.
.jpg) |
| Roman Kiźny, dowódca Akcji Góral autor:Integralkrk (CC BY-SA 4.0) |
Przygotowanie „koronkowej roboty”
Organizatorzy zadbali o każdy szczegół: punkt obserwacyjny, fałszywe znaki drogowe, role dla poszczególnych uczestników i trasę odwrotu. Był to efekt pracy oddziałów Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej ludzi wyszkolonych do działań dywersyjnych i ekspropriacyjnych. Do akcji zaangażowano kilkadziesiąt osób od obserwatorów po ludzi blokujących trasę i ekipę, która miała przejąć samochód z pieniędzmi.
Przebieg akcji — dwie i pół minuty, które zmieniły wiele
Rano 12 sierpnia 1943 roku w samym centrum Warszawy, przy ulicy Senatorskiej, konwój z workami pieniędzy wjechał w zaplanowany punkt. W ustalonej chwili wjechała furmanka ciągnięta przez konia i zatrzymała przejazd; natychmiast padły strzały i doszło do szybkiego obezwładnienia obsady konwoju. Akcja trwała jedynie około 150 sekund. W tym czasie żołnierze podziemia wyciągnęli Niemców z szoferki, zajęli pojazd i przeładowali worki z pieniędzmi do przygotowanych samochodów akowców. następnie oddział odjechał wyznaczoną trasą, zanim na miejsce dotarły niemieckie służby porządkowe. Zdobyto około sto pięciu milionów złotych w okupacyjnych banknotach.
 |
| (domena publiczna) |
Ucieczka i ukrycie łupu
Po akcji konwój akowców skierował się poza centrum do wcześniej przygotowanego miejsca przeładunku i kryjówek. Część samochodów bezpiecznie dotarła do wyznaczonych punktów, gdzie pieniądze zostały ukryte i zabezpieczone. Niemcy ogłosili nagrodę za wskazanie sprawców, prowadzili śledztwo i obławę, ale akcja okazała się tak precyzyjna, że natychmiastowe rozbicie grupy było trudne.
Wykorzystanie zdobytych środków i znaczenie operacji
Pieniądze pozyskane w czasie akcji posłużyły do finansowania działalności konspiracyjnej: zakupów broni, amunicji, sprzętu, utrzymania organizacji i pomocy dla potrzebujących. Dzięki tej jednej operacji Polskie Państwo Podziemne zyskało środki, które miały realne przełożenie na możliwości działania ruchu oporu w kolejnych miesiącach. W świetle ówczesnych warunków finansowych i logistycznych była to operacja o ogromnym znaczeniu.
 |
| Reklama |
Reakcje okupanta i pamięć historyczna
Niemcy próbowali ustalić tożsamość sprawców i przeprowadzili rewizje, a podziemne media relacjonowały wydarzenie z nutą dumy. Akcja „Góral” szybko przeszła do legendy określana była jako jedna z najlepiej przygotowanych i przeprowadzonych akcji ekspropriacyjnych w okupowanej Europie. Po wojnie wydarzenie stało się przedmiotem badań historyków, publikacji i upamiętnień.
Po akcji — następstwa i znaczenie
Krótko po zdarzeniu bezpieczeństwo i dyscyplina operacyjna polskiego podziemia znalazły się w centrum uwagi; zdobyczne środki ułatwiły dalsze działania, ale akcja przypomniała też o kosztach ryzyka,represjach, pogłoskach i długotrwałym wysiłku ukrywania i dystrybucji łupów. Dziś akcja „Góral” pozostaje symbolem odwagi, precyzji i skuteczności Armii Krajowej przykładem, że przy dobrej organizacji i determinacji nawet podziemne struktury potrafiły zadawać dotkliwe ciosy okupantowi.
Autor:Karol
📌 Źródła
Dziękuję!
Komentarze
Prześlij komentarz